Најдобрата детска фантастика „ни помага да реоткриеме работи за кои можеби не ни знаеме дека сме ги изгубиле“ пишува авторката Кетрин Рундел.
-Пишувам детска фикција повеќе од 10 години, а сепак се двоумам кога треба да ја дефинирам. Но, знам, со поголема сигурност отколку што обично чувствувам за било што, што таа не е: не е исклучиво за деца. Кога пишувам, пишувам за две лица: за себе на 12-годишна возраст и за себе сега, и книгата мора да задоволи два различни, но поврзани апетити, Моето 12-годишно јас сакаше автономија, опасност, правда, храна и пред се некаква набиеност на атмосфера во која би можела да стапнам и да бидам впиена. Моето возрасно јас ги сака сите тие работи, а исто така: признанија за страв, љубов, неуспех; на војната што постои во човечкото срце. Затоа, она за што се трудам кога пишувам – често не успевам, но се трудам – е да ги наведам со што помалку зборови работите што најитно и најочајно сакам децата да ги знаат и возрасните да ги паметат. Оние кои пишуваат за деца се обидуваат да ги вооружат за животот пред нас со се што можеме да откриеме дека е вистина. И можеби, исто така, тајно, да ги вооружиме возрасните за потребните компромиси што ги вклучува животот: да ги потсетиме дека има и секогаш ќе има големи, одржливи вистини на кои можеме да им се вратиме, вели таа.
Меѓутоа, според Рундел, повеќето возрасни луѓе споделуваат чувство дека треба да читаме само во една насока, бидејќи ако постапиме поинаку би значело уназадување или повлекување: де-зреење.
-Преку Нарнија, до Фаќачот во ‘ржта или Патрик Нес, а од таму до фикцијата за возрасни, каде што остануваш не вртејќи поглед наназад, бидејќи ако погледнеш назад би значело губење на тлото под нозете. Но, човечкото срце не е линеарно возење со воз. Тоа не е начинот на кој луѓето всушност читаат; барем не е така како што јас читав. Научив да читам прилично доцна, со многу напор додека, конечно и сосема ненадејно, хиероглифите не добија облик и значење: а потоа читав со истата сештојадна бескрупулозност што ја покажував за време на оброците. Ја читав Матилда заедно со Џејн Остин, Нарнија и Агата Кристи; Со мене на универзитет ја носев „Howl’s Moving Castle“ на Дијана Вин Џонс, стегната на градите како појас за спасување. Сè уште го читам Падингтон кога ми треба да верувам, како што верува и Мајкл Бонд, дека чудата на светот се помоќни од неговиот хаос. За читањето да не стане нешто што го правиме за вознемирена самооптимизација – за тоа да не е слично на плаќање членарина во теретана секој јануари – сите текстови мора да бидат отворени, за сите луѓе, појаснува Рундел.
Според неа тешките страни на правилото на читателска прогресија се многу: едната е дека, ако некој ја следи истата шема во зрелоста, свртувајќи се секогаш кон книги со очигледна зголемена сложеност, на крајот не ви останува ништо друго освен Finnegans Wake и комплетните дела на Французите. Жак Дерида да ве развесели на смртната постела. Другата тешкотија со правилото е тоа што претпоставува дека детската фикција може безбедно да се отфрли. Би рекла дека го правиме тоа на сопствен ризик, бидејќи во зрелоста отфрламе ковчег со чуда кои, читани со возрасно око, откриваат поинаков вид на алхемија. WH Auden напиша: „Постојат добри книги кои се само за возрасни, бидејќи нивното разбирање претпоставува искуства за возрасни, но нема добри книги кои се само за деца.
-Апсолутно не им предлагам на возрасните да читаат само, па дури и првенствено, детска фикција. Само има моменти во животот кога тоа може да биде единственото нешто што може да се направи.вКако е да се чита како дете? Дали има нешто во таквото читање – гладен, извонреден квалитет – на што можеме да се вратиме? Кога бев млада читав со бес за да разберам. Сеќавањата на возрасните за тоа како некогаш читавме честопати се обесхрабрени од носталгија, но мојата потреба за книги како дете беше итна и бев бесна ако бев спречена. Моето семејство беше големо, а читањето нудеше приватност од бурниот, благо откачен паноптикон на живеење со тројца браќа и сестри: можев да седам покрај нив во автомобилот, но, всушност, тоа беше единствениот момент кога никој на светот не знаеше каде бев. Лазење низ темни тунели во друштво на хобити, стоење пред возовите кои доаѓаат, веејќи црвено знаме скинато од мантил: да читаш сам значи да влезеш во бесконечен простор каде никој не може да те следи, вели Рундел.
Извор: Либертас
