Минатата година Обединетите нации се согласија со барањето на турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган, неговата земја да биде позната како Turkiye. Всушност, земјата не го сменила своето име, тоа е името на земјата од падот на Отоманската империја, но англицизираната „Turkey“ долго време се користеше во странство и се смета дека Ердоган сакал да ја отстрани поврзаноста на неговата земја со големата птица што многумина ја консумираат на Божиќ.

Слично на тоа, во септември на самитот на Г20, голем број на политичари беа збунети кога индискиот премиер Нарендра Моди седна зад знакот означен „Бхарат“ – древен санскритски збор што се однесува на дел од земјата што се наоѓа помеѓу планините и морето. Оригиналното име на Индија не е воопшто слично со англиското име, кое се користи во Обединетите нации, како и на многу други јазици, вклучувајќи го и македонскиот.

На јазикот хинди, кој е официјален јазик на Индија покрај англискиот, земјата се нарекува भारत, што транскрибирано на латиница е Bhārat, а изговорот е Барат. Зборот Индија потекнува од латинскиот India, старогрчкиот Ἰνδός (Индос) и староперсискиот Hindush, кои се однесуваат на долината на реката Инд, која денес дури не се ни наоѓа во државата Индија туку во соседниот Пакистан (освен делот во спорниот регион Кашмир).

Моди долго време тврдеше дека името „Индија“ е поврзано со колонијализмот – и дека промената ќе го следи логичниот процес во кој градовите како Колката, поранешна Калкута и Мумбај, некогашен Бомбај, ги отфрлија своите колонијални имиња – но критичарите тврдат дека тоа е политичка игра наменета да му се допадне на мнозинството.

Шекспир пишувал „ Роза, со кое било друго име би мирисала исто“, но се чини дека поговорката е многу помалку применлива за нациите отколку за цвеќињата. За Ердоган и Моди – имињата се важни. Тие се градбените блокови на идентитетот и можат да го одразуваат наследството, културата, идентитетот и аспирациите на една земја.

Но, се разбира, Турција и Индија не се единствените земји во  постколонијалната игра за промена на името. Французите именувале регион Горна Волта, на пример, но од 1982 година нејзините жители ја претпочитале Буркина Фасо – име кое потекнува од локалните јазици. Исто така, во 1964 година, Конго-Леополдвил стана Демократска Република Конго, а жителите на нејзиниот главен град Леополдвил, претпочитајќи да не се потсетуваат на еден од најбруталните колонијалисти, кралот Леополд II, го преименуваа својот дом во Киншаса набргу потоа.

Има слични приказни ширум светот. Сиам стана Тајланд, Бурма сега е Мјанмар. Откако Португалците го нарекоа Цејлон , островскиот сосед на Индија го врати, најверојатно, неговото првобитно име – санскрит „Ланка“, што значи „остров“ – во 1970-тите, пред да додаде „Шри“ („Убава“) во 1972 година.

И, се разбира, правописот исто така е важен. Можеби се сеќавате дека кратко по руската инвазија на Украина минатата година, украинската влада инсистираше нејзиниот главен град да биде транслитериран како Кијив, а не Киев, за да ја одрази украинската традиција, а не руската.

Па, како се менува името на цела држава? Пред сè, ќе треба формално да ги информирате ОН и да советувате како да го напишете новото име на шесте официјални јазици на ОН (арапски, кинески, англиски, француски, руски и шпански). Следно, често е скапиот потфат за замена на сите ваши знамиња, официјални документи како пасоши, лични карти и возачки дозволи, како и документи поврзани со меѓународни договори, што предизвикува главоболки кога аргументираните земји инсистираат на повторно преговарање, бидејќи оригиналот е договорен со земја X не земја Y. Сето ова може да потрае – само прашајте ја Шри Ланка, каде што упатувањата на Цејлон се задржаа на официјалните документи, валута и веб-локации дури до 2011 година.

Во Индија и ширум светот, многумина сè уште го нарекуваат Мумбај како Бомбај, а неколку нејзини институции – Бомбајската берза и Вишиот суд во Бомбај – го задржуваа старото име.

Исто така, нема да слушнете некој во Северна Македонија да ја нарекува со името што го усвои во 2019 година: промената – од Македонија – е направена исклучиво за да се реши спорот со Грција, која има провинција со истото име, и да се заобиколи грчко вето за нејзиното пристапување во НАТО.

Потоа ја имаме Чешка. Официјално, земјата останува „Чешка Република“, но сака да биде позната како Чешка на меѓународните форуми бидејќи е побрза – добро брендирана, ако сакате.

И на крајот на краиштата, ништо не трае вечно. Париз беше Лутетија (од помалку ласкавиот латински за „мочуриште“), Торонто беше Јорк, Истанбул беше Константинопол, Њујорк беше Њу Амстердам. Границите се менуваат, а исто така и имињата – и иако Турција можеби е најновата, таа сигурно нема да биде последна.

Извор: Telegraph